Tematyka w malarstwie - Portret i autoportret

 

Portret i autoportret

Dzieła rysunku, malarstwa, grafiki czy rzeźby mogą przedstawiać różne tematy. W kolejnych rozdziałach poznacie najważniejsze z nich. Na początku portret i autoportret. Portret to przedstawienie postaci ludzkiej — w całości lub np. tylko twarzy — w taki sposób, aby ukazać podobieństwo fizyczne lub cechy charakteru osoby portretowanej. W dawnych czasach, kiedy nie istniała fotografia, artyści malowali wiele portretów na zamówienie, aby utrwalić wizerunek danej osoby dla potomności i oddać na obrazie jej wygląd. Ale często twórcy chcą portretem osiągnąć więcej — pragną pokazać charakter przedstawianej osoby. W ciągu wieków powstało wiele rodzajów portretów wykonanych różnymi technikami. My poznamy tylko kilka z nich.

Leonardo da Vinci - Mona Lisa

Mona Lisa to najsłynniejszy portret świata. Namalował go Leonardo da Vinci ok. 500 lat temu. Przedstawia najprawdopodobniej żonę florenckiego kupca o nazwisku del Giocondo [czyt. del dżiokondo]. Kobieta tajemniczo się uśmiecha i trudno odgadnąć, czy jest to wyrazem szczęścia, smutku czy znudzenia. Jej oczy wyglądają tak, jakby nie były okolone brwiami ani rzęsami. Wzrok Mony Lisy wydaje się podążać za patrzącym bez względu na to, gdzie się znajduje. Zagadkowy jest również dziwny i niepokojący krajobraz za plecami modelki, który przedstawia most i krętą drogę prowadzącą w dzikie rejony na dalszym planie. Od wieków tajemniczy portret jest inspiracją dla malarzy, pisarzy i poetów.

Francisco Goya - Portret rodziny Karola IV

Obraz Francisca Goi [czyt. fransiska goi] to naturalnej wielkości portret rodziny hiszpańskiego króla Karola IV. Stanowi on portret grupowy i oficjalny — członkowie rodziny królewskiej demonstrują bogactwo swych ubiorów i biżuterii. Na obrazie malarz umieścił również siebie — jego postać widoczna jest w cieniu, w lewej części dzieła.

Pablo Picasso - Portret Dory Maar

Dora Maar — bliska przyjaciółka Pabla Picassa [czyt. pikassa], została przez niego sportretowana z dwóch punktów widzenia jednocześnie: z profilu — czyli z boku, i en face [czyt. ą fas] —czyli z przodu. W portrecie tym nie jest ważne przedstawienie fizycznego podobieństwa modelki, ale jej cech charakteru. Mocne i ciepłe kolory, a także rozbicie postaci na ostrokątne formy geometryczne świadczą o żywym temperamencie i silnym charakterze kobiety.

Rembradt van Rijn - Autoportret

Autoportret to rodzaj portretu, na którym artysta przedstawia samego siebie. Wielu twórców wykonywało swoje autoportrety Rembrandt van Rijn [czyt. rembrant wan rin] stworzył jedną z najważniejszych serii tego typu obrazów w historii malarstwa. Wykonał ponad 40 autoportretów, na których obserwujemy zmiany jego wizerunku w miarę upływu lat. Jego autoportrety są proste, malowane przygaszonymi kolorami, malarz ma na sobie codzienne ubrania, a światło pada zwykle na jego twarz, skupiając na niej uwagę odbiorców.

Jacek Malczewski - Autoportret

Jacek Malczewski to malarz, który przedstawiał siebie w różnych strojach i z różnymi atrybutami, np. z pisanką czy z różą.

Stanisław Wyspiański - Autoportret

 Inny znany polski artysta — Stanisław Wyspiański — namalował wiele portretów i autoportretów w technice pasteli. Największą sławą cieszą się właśnie jego autoportrety oraz portrety dzieci. Artysta przedstawiał m.in. swoją córkę Helenkę i synów Mietka i Stasia z niezwykłą wnikliwością i wdziękiem.